W społecznych sytuacjach Twoja intuicja rzadko Cię zawodzi, bo dobrze rozumiesz sposób myślenia innych ludzi, potrafisz wczuć się w ich rolę. Odczytujesz ich nastroje, nawet jeśli nie mówią wprost, jak się czują. Mało tego. Odczuwasz emocje wraz z nimi, a to potrafi być czasem uciążliwe. Jeśli ten opis do Ciebie pasuje, to znaczy, że jesteś empatą.

Co to jest empatia?

Empatia to umiejętność odczuwania emocji innych osób, zdolność patrzenia na świat z ich perspektywy. Słowo „empatia” pochodzi z greki, „empátheia” oznacza cierpienie. To trafna nazwa, bo przyjmując perspektywę drugiego człowieka, możesz narazić się na odczuwanie wraz z nimi bólu, dogłębne zrozumienie ich cierpień i udręk. Nie jest łatwo, kiedy przygniata Cię nieszczęście innych, ale dzięki empatii ludzie mogą sobie nawzajem pomagać.

Współczucie jest darem ludzi wrażliwych, dobrych obserwatorów, umiejących dostrzegać niuanse otaczającego świata. Oczywiście empata empacie nierówny. Mamy różne predyspozycje do odbierania uczuć innych osób. Za poziom empatii tylko w połowie odpowiadają geny, pozostałe pół to suma naszych doświadczeń, efekt wychowania i wzorce relacji z dzieciństwa. Nigdy nie jest to skończony wynik — w końcu charakter kształtujemy przez całe życie.

To mit, że kobiety są bardziej empatyczne od mężczyzn. Wpływ płci na zdolność nastawienia się na uczucia innych jest znikomy. Wynika co najwyżej z narzucanych ról społecznych we wspólnotach, w których mężczyznom narzuca się powściągliwość w okazywaniu emocji.

Empatia jest ściśle powiązana z inteligencją emocjonalną, obok asertywności i perswazji jest jednym z trzech najważniejszych jej wyznaczników. Przeciwieństwem empatii jest egocentryzm, który umieszcza jednostkę w centrum. Egocentryk waży tylko własne uczucia i najwyżej stawia osoby o podobnych poglądach.

Dlaczego empatia jest tak ważna w życiu społecznym?

Funkcjonowanie w społeczeństwie opiera się w dużym stopniu na kontaktach między ludźmi. Działań emocjonalnych nie da się od nich oddzielić. Zdolność do empatii pozwala lepiej pojmować drugiego człowieka. Poprzez poznanie uczuć i motywów możemy całkiem trafnie przewidywać przyszłe zachowania i reakcje, tym samym dobierając swoje. Dzięki współodczuwaniu łatwiej wybaczać błędy, bo pokazuje, że świat nie jest czarno-biały. Jedno potknięcie nie oznacza, że błądzącego od razu należy skreślić. Empatia pomaga zadawać pytania o przyczynę, a nie tylko o skutek. Taka percepcja ułatwia nawiązywanie wartościowych relacji opartych na wzajemnym zrozumieniu i zaufaniu. Tym samym pomaga zaspokoić potrzebę przynależności, znajdującą się w centrum piramidy potrzeb.

Brak empatii to zły znak

Osoby, którym brak empatii, odbieramy jako chłodne i nieczułe. Oczywiście to, że komuś daleko do współodczuwania, nie oznacza, że ta osoba jest psychopatą i nie ma uczuć. Mimo to umiejętność współczucia jest kluczowa do utrzymania harmonijnych relacji. Jej brak prowadzi do obojętności, a nawet i do agresji. Na szczęście empatii można się nauczyć, między innymi przez ćwiczenie uwagi, umiejętności słuchania i poprawę sposobu komunikacji. Empatia pomaga nie tylko tłumaczyć postępowanie innych osób, ale również dostrzegać własne błędy. Dzięki niej stajemy się lepszymi ludźmi, bogatszymi w doświadczenia.